Hàn là quá trình công nghệ sản xuất các kết cấu không thể tháo rời được từ kim loại, hợp kim và các vật liệu khác…
Bằng sự hàn nóng chảy có thể liên kết được hầu hết các kim loại và hợp
kim với chiều dày bất kỳ. Có thể hàn các kim loại và hợp kim không đồng
nhất.Nguyên lý của hàn: Khi hàn nóng chảy kim loại ở mối hàn hàn đạt tới
trạng thái lỏng. Sự nóng chảy cục bộ của kim loại cơ bản được thực hiện
tại các mép của phần tử ghép. Có thể hàn bằng cách làm chảy kim loại cơ
bản hoặc làm chảy kim loại cơ bản và vật liệu bổ sung. kim loại cơ bản,
hoặc kim loại cơ bản và kim loại bổ sung nóng chảy tự rót vào bể hàn và
tẩm ướt bề mặt rắn của các phần tử ghép. Khi tắt nguồn đốt nóng kim
loại lỏng nguội và đông đặc-kết tinh, sau khi bể hàn kết tinh tạo thành
mối hàn nguyên khối với cấu trúc liên kết hai chi tiết làm một.
II. Ưu nhược điểm của hàn:
Ưu điểm:
- Hàn là quá trình công nghệ được ứng dụng rộng rãi để chế tạo và phục hồi các kết cấu và chi tiết. Tính ưu việt bao gồm:
Tiêu tốn ít kim loại , giảm chi phí lao động , thiết bị đơn giản , rút ngắn thời gian sản xuất
Nhược điểm:
- Trong quá trình hàn xảy ra sự bay hơi và oxi hoá một số nguyên tố, sự
hấp thụ và hoà tan chất khí của bể kim loại cũng như những thay đổi của
vùng ảnh hưởng nhiệt. Kết quả thành phần và cấu trúc của mối hàn khác
với kim loại cơ bản. Các biến dạng của kết cấu gây bởi ứng suất dư có
thể làm sai lệch kích thước và hình dáng của nó và ảnh hưởng tới độ bền
của mối ghép.
III. Một số khái niệm.
1. Hồ quang:
- Là sự phóng điện trong các khí áp suất cao. Nó đặc trưng bởi mật độ
dòng lớn trong không khí dẫn điện và điện áp thấp giữa các điện điện cực
2. Plasma:
- Trong trạng thái bình thường chất khí cách điện tốt. Khi có nguồn phát
sinh làm các chất khí tích điện đó là hiện tượng ion hoá chất khí. Nếu
chất khí được đốt nóng tới nhiệt độ cao thì tất cả các quá trình ion hoá
xy ra đồng thời trong khí. Chất khí ion hoá xy ra dẫn điện như vậy gọi
là plasma.
IV. Các phương pháp hàn hồ quang cơ bản:
1. MMA (Melt Metal Arc Welding – Hàn hồ quang tay):
Là phương pháp hàn bằng tay và sử dụng điện cực nóng chảy (que hàn thuốc bọc) để điền đầy kim loại vào mối hàn.
2. TIG (Tungsteng Inert Gas – Hàn bằng điện cực không nóng chảy trong khí trơ):
Là phương pháp hàn trong khí bảo vệ, sử dụng khí Ar, và điện cực không nóng chảy là Vonfram.
3. Hàn MIG/MAG (Melt Metal Inert Gas/ Melt Metal Active Gas – Hàn bằng
điện cực nóng chảy trong khí bảo vệ là khí trơ/ khí hoạt tính)
Là phương pháp hàn bằng điện cực nóng chảy (dây hàn) trong khí bảo vệ là
khí trơ hoặc khí hoạt tính. MIG là hàn trong khí trơ và MAG là hàn
trong khí hoạt tính.
4. Hàn plasma:
- Nhiệt độ hồ quang trong hàn plasma cao lên tới 15000-200000C , không
như hồ quang trong hàn tự do có dạng hình côn tri rộng trên chi tiết, hồ
quang trong hàn plasma có dạng hình trụ, do đó nó có khả năng xuyên sâu
vào bể hàn, nên các mép hàn vật dày không cần vát mép lớn
- Bằng hàn hồ quang plasma có thể kết nối các kim loại đen và mầu khác
nhau: Nhôm và hợp kim titan, thép cacbon thấp và thép không gỉ, đồng,
đồng thau, niken và các vật liệu không đồng dạng với chúng.
5. Cắt plasma
- Các phưng pháp cắt thông thường(cắt oxy, cắt hồ quang điện) chỉ cho
phép cắt thép cacbon thấp và thếp hợp kim thấp không thể cắt dược gang ,
thép hợp kim cao, nhôm đồng và các hợp kim của chúng.
- Nguyên lý cắt plasma dựa trên sự tận dụng nhiệt độ rất cao và tốc độ
truyển động lớn của khí từ miệng phun của đầu plasmatron để làm nóng chy
và thổi kim loại khỏi rãnh cắt.
- Thông thường sử dụng hỗn hợp khí 65% Ar + 35%H2; 80%N2+20%H2. Khi ứng
dụng chế độ thích hợp mép cắt phẳng không sần sùi, để tạo mép cắt vuông
góc cần gim tốc độ cắt.
- Chất lượng cắt pasma phụ thuộc vào cường độ dòng điện , khí sử dụng , tốc độ cắt và khoảng cách từ vật tới mỏ cắt plasma.